Αναρτήσεις
Ι. Διώτης: Αφησα πίσω φακέλους για διαφθορά πολιτικών
απο εδω, εδω
Ιωάννης Διώτης, εισαγγελέας, πρώην επικεφαλής ΣΔΟΕ
Αφησα στο ΣΔΟΕ φακέλους με υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα
Της Δωρας Αντωνιου
Βλέποντας τον κ. Ιωάννη Διώτη να πλησιάζει στο τραπέζι για τη συνάντησή μας, σκέφτηκα ότι εάν κανείς αναζητούσε το ιδανικό πρόσωπο για να ενσαρκώσει τον ρόλο του εισαγγελέα δεν θα μπορούσε να βρει πιο επιτυχημένη εκδοχή. Στις εκφράσεις και τις κινήσεις του αποτυπώνεται η αυστηρότητα που ταυτίζεται με την ιδιότητα του εισαγγελικού λειτουργού. «Δεν ξέρω με ποια ιδιότητα σας προσφωνούν πλέον, αλλά η παρόρμησή μου είναι να σας αποκαλώ κ. εισαγγελέα», του είπα στην εισαγωγή της συζήτησής μας. «Ξέρετε, ποτέ δεν συνήθισα να ακούω σε κάποια άλλη προσφώνηση», μου απάντησε.
Το όνομα του κ. Διώτη βρέθηκε στο επίκεντρο της επικαιρότητας πρόσφατα, λόγω της απομάκρυνσής του από τη θέση του επικεφαλής του ΣΔΟΕ. Ηταν φυσικό αυτή να είναι η αρχή της συζήτησής μας.
- Δεν θα ήθελα να μιλήσω πολύ γι' αυτό. Να εξηγήσω τι εννοώ. Εγώ δεν είχα καμία αίσθηση μονιμότητας εκεί. Αλλωστε, παραιτήθηκα από μια θέση που ήταν ισόβια, είχα ισοβιότητα ως εισαγγελικός λειτουργός. Σε μια θέση μετακλητού ειδικού γραμματέα είχα πλήρη επίγνωση ότι ανά πάσα στιγμή η θητεία μου μπορεί να τελειώσει.
- Τι χαρακτηρίζει το πέρασμά σας από το ΣΔΟΕ;
- Μία προσπάθεια φιλότιμη και φιλόδοξη. Υπό την έννοια ότι θέσαμε στόχους υψηλούς. Να κάνουμε περισσότερη δουλειά με λιγότερα λόγια και είχε αποτελέσματα αυτό, που είδαν το φως της δημοσιότητας. Κρατώ την καλή, σε βαθμό αυταπάρνησης, συνεργασία με τους συνεργάτες μου. Νομίζω ότι αυτό είναι καλή παρακαταθήκη για να προχωρήσουν, είναι αναγκαίο άλλωστε να συνεχίσει το ΣΔΟΕ να λειτουργεί αποτελεσματικά.
- Οι υψηλοί στόχοι που αναφέρατε;
- Δεν επικεντρωθήκαμε στη χαμηλή παραβατικότητα, αλλά είχαμε μία φιλοδοξία, και το πετύχαμε σε ένα βαθμό, η στόχευσή μας να είναι από τη μέση και πάνω. Γιατί αυτό σου δίνει την ηθική νομιμοποίηση να πας και παρακάτω. Είναι εύκολο να τα βάζεις με τον τελευταίο τροχό της αμάξης. Αλλά πρέπει να αρχίζει κανείς από πάνω. Την τυπική νομιμοποίηση έτσι κι αλλιώς την έχει να επέμβει οπουδήποτε, αλλά είναι το στοιχείο της ηθικής νομιμοποίησης που αποκτά όταν ξεκινά από πάνω προς τα κάτω.
- Να εκλείψει δηλαδή αυτό που λέγεται, κυνηγάτε εμένα τον μικρό και αφήνετε ανενόχλητους τους μεγάλους.
- Ναι, αν και αυτό δεν έχει καμία βάση, δεν το δέχομαι. Δεν υπάρχουν συμψηφισμοί στις παρανομίες. Αλλά υπάρχει μία διάκριση, όπως προανέφερα, για την ηθική νομιμοποίηση που σου παρέχεται όταν ξεκινάς από επάνω προς τα κάτω.
- Πόσο σοβαρό και εκτεταμένο είναι το οικονομικό έγκλημα στην Ελλάδα;
- Είναι σοβαρό όσο και παντού. Εκδηλώνεται με το λαθρεμπόριο, κάθε είδους λαθρεμπόριο, καυσίμων, τσιγάρων η άλλων ουσιών, λαθρεμπόριο προϊόντων που τροφοδοτούν την παραοικονομία. Οικονομικό έγκλημα είναι και η φοροδιαφυγή, στην οποία υπάρχουν διάφορες κλιμακώσεις.
- Συνοδεύεται από διαφθορά;
- Οργανωμένο έγκλημα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς διαφθορά κρατικών λειτουργών. Οι σοβαρές μορφές του οργανωμένου εγκλήματος προϋποθέτουν διαφθορά κρατικών λειτουργών.
- Υπάρχει συμμετοχή της πολιτικής τάξης στον χάρτη της διαφθοράς στη χώρα;
- Θα ήταν σαν να εθελοτυφλεί κανείς εάν έλεγε όχι. Και μόνο οι υποθέσεις που απασχόλησαν και απασχολούν τη Δικαιοσύνη, ενδεχομένως δε και στο μέλλον να απασχολήσουν, δείχνουν ότι υπήρξε. Δεν ωφελεί να κρυβόμαστε. Πρέπει να δεχθούμε το παρελθόν, να εξαγάγουμε τα αναγκαία συμπεράσματα και να κοιτάξουμε το μέλλον.
- Αφήσατε πίσω σας φακέλους με υποθέσεις που να εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα;
- Ναι, αρκετές.
- Ησασταν κοντά στο να βγάλετε κάποιες από αυτές;
- Δεν θα πω είχα έτοιμο να κάνω τούτο ή να κάνω το άλλο. Ο,τι είχα μέχρι την ημέρα που υπηρετούσα είναι εκεί. Ο,τι αποδείχθηκε, αποδείχθηκε. Ο,τι μένει να αποδειχθεί, θα αποδειχθεί. Υπάρχει πάρα πολύ υλικό προς έρευνα. Υπάρχουν εκτεταμένες έρευνες σε εξέλιξη. Υποθέσεις μεγάλου ενδιαφέροντος. Είναι εν γνώσει των εισαγγελικών αρχών.
- Ενδεικτικά ως κατηγορίες υποθέσεων;
- Είναι γνωστά, υποθέσεις για τα εξοπλιστικά, που έχουν πολλές πτυχές. Δεν είναι μόνο τα υποβρύχια, είναι διάφορα άλλα, υποθέσεις για τα καύσιμα, τα φάρμακα, τα πλαστά - εικονικά τιμολόγια για τα οποία διεξάγονται έρευνες.
Μια διακλαδική υπηρεσία κατά της φοροδιαφυγής
- Με βάση τους αριθμούς που κλήθηκατε να διαχειριστείτε, πόσο μεγάλη είναι η αιμορραγία που υφίσταται η οικονομία από τη φοροδιαφυγή;
- Είναι μεγάλη. Εάν είχαμε αντιμετωπίσει τη φοροδιαφυγή μόλις από το 2000 και εντεύθεν, η χώρα δεν θα είχε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που έχει. Δεν θα είχαμε ανάγκη σύναψης όλων αυτών των δανείων. Εχουμε υψηλό ποσοστό φοροδιαφυγής και υψηλό ποσοστό παραοικονομίας. Κάποτε θα πρέπει να αποφασίσουμε τι θέλουμε να κάνουμε με την παραοικονομία. Αν συμφωνούμε όλοι, ας τη διατηρήσουμε, αλλά πρέπει να δούμε αν αυτό είναι σωστό ή όχι. Επί τη βάσει των παραδοχών που θα κάνουμε, λαμβάνοντας υπόψη τι κάνουν σε άλλες χώρες, μπορούμε να προχωρήσουμε. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα. Το ίδιο και με τη φοροδιαφυγή. Δεν είναι ζήτημα που μπορεί να αντιμετωπίζει κανείς με ερασιτεχνισμό.
- Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μηχανισμοί όπως το ΣΔΟΕ και άλλες αρχές μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, εξαντλούν τις δυνατότητές τους;
- Μπορούν να είναι αποτελεσματικοί και καλώς υπάρχουν αυτοί οι θεσμοί, αλλά πρέπει να εντάσσονται σε έναν κεντρικό σχεδιασμό. Αν κανείς σχεδιάσει κεντρικά θα έχει καλά αποτελέσματα. Μία πρόταση που υπήρχε πάντοτε στο μυαλό μου, αλλά δεν μου δόθηκε η ευκαιρία να τη διατυπώσω, αφορά τη δημιουργία μιας διακλαδικής υπηρεσίας. Να αποτελείται από το δυναμικό που διαθέτει τώρα το ΣΔΟΕ, δηλαδή από τελωνειακούς, εφοριακούς που γνωρίζουν την αντίστοιχη νομοθεσία και ξέρουν τις τεχνικές που χρησιμοποιούν όσοι θέλουν να φοροδιαφεύγουν, επίσης να στελεχώνεται με αστυνομικούς που είναι επιχειρησιακοί και εκτελούν προανακριτικά καθήκοντα με μεγαλύτερη ευχέρεια, αλλά και από λιμενικούς για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου στη θάλασσα. Μια τέτοια διακλαδική υπηρεσία θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματική από ό,τι είναι τώρα οι επιμέρους κατατμημένες δυνάμεις.
Καταγγελίες
- Βοηθούν οι πολίτες και αναγνωρίζουν τη συνεισφορά του ΣΔΟΕ;
- Στη διάρκεια της θητείας μου εντυπωσιάστηκα από τον αριθμό των καταγγελιών που υποβάλλονταν τηλεφωνικώς και γραπτώς. Είναι από αυτούς που εξανίστανται με την παραβατική συμπεριφορά του άλλου και την καταγγέλλουν. Εγκωμιαστικές επιστολές δέχθηκα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με εντυπωσίασε ότι συμπατριώτες μας πέραν του Ατλαντικού παρακολουθούν τα πράγματα, ίσως με περισσότερο ενδιαφέρον από ό,τι εμείς εδώ.
Σήμερα πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά την έννοια του καθήκοντος
- Πολιτικές παρεμβάσεις υπάρχουν στη λειτουργία υπηρεσιών με ελεγκτικό ρόλο, όπως το ΣΔΟΕ;
- Σε ό,τι με αφορά όχι, ποτέ. Απαντώ ευθέως, σαφώς και κατηγορηματικά. Ποτέ. Ούτε έγιναν, ούτε επιχειρήθηκαν.
- Ανεξαρτήτως ευθείας παρέμβασης, η πολιτική ηγεσία ως προϊσταμένη αρχή αυτών των υπηρεσιών εάν επιθυμεί να θέσει προσκόμματα μπορεί;
- Δεν μπορώ να δεχθώ ότι η ηγεσία δεν θέλει το καλό του τόπου. Ολες οι ηγεσίες θέλουν το καλό του τόπου, με τον τρόπο τους. Αν παρά ταύτα κανείς το θέλει, η απάντηση είναι προφανής. Μπορεί να θεσπίσει φωτογραφικές διατάξεις και ιστορικά υπάρχουν παραδείγματα τέτοια. Αλλά η παρέμβαση σε προσωπικό επίπεδο πρέπει να είναι ο λειτουργός δεκτικός για να γίνει. Αν δεν είναι δεκτικός παρεμβάσεων δεν θα δεχθεί.
- Η διαφθορά καταγράφεται και αποτυπώνεται σε διάφορες εκθέσεις, με ενδεικτικές αυτές του επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Εσείς σε ποιους τομείς εντοπίσατε τη μεγαλύτερη διαφθορά;
- Τα στελέχη των διαφόρων υπηρεσιών είναι τυχαίο δείγμα της κοινωνίας, θα βρείτε ανάμεσά τους όλες τις διαβαθμίσεις. Υπάρχουν ορισμένοι τομείς στους οποίους είναι πιο έκδηλα τα φαινόμενα. Εχουν ειπωθεί, όλοι τα ξέρουμε πού απαντώνται και πού είναι πιο έντονα και έκδηλα τα φαινόμενα της διαφθοράς. Το να περιγράφουμε την κατάσταση δεν μας βοηθά, την ξέρουμε όλοι. Μελέτες διεθνών οργανισμών, εσωτερικών οργανισμών, επιστημονικές μελέτες, τα έχουν καταγράψει. Το θέμα δεν είναι να περιγράψουμε την κατάσταση, το θέμα είναι τι κάνουμε γι' αυτό. Και για να περιοριστώ στο ελληνικό φαινόμενο, θα έλεγα ότι πρέπει να ξεκινήσουμε από λίγο πιο παλιά.
Ουσιαστική δημοκρατία
Η γενιά η δική μου, η γενιά του Πολυτεχνείου, κατά μία έννοια πέτυχε τους στόχους της, διότι αποκαταστάθηκε τυπικά η δημοκρατία. Η ουσιαστική δημοκρατία ίσως είναι το «αεί απορούμενον» του Αριστοτέλη, δηλαδή είναι πάντοτε ζητούμενο, όπως και αν το εννοεί κανείς αυτό. Πέτυχε, επαναλαμβάνω, τους στόχους της γιατί επανέφερε τη δημοκρατία. Ομως έγινε αυτό όχι χωρίς λάθη, χωρίς να παραγνωρίζει κανείς ότι έγιναν πολλά σωστά πράγματα. Ας πούμε, υπήρχαν το 1974 μεγάλες ανισότητες στην κοινωνία που αμβλύνθηκαν. Αντιμετωπίστηκαν. Το θέμα είναι ότι δεν αντιμετωπίστηκαν πάντοτε με τον πιο επιτυχή τρόπο. Και ιδίως, διολίσθησε η προσπάθεια αντιμετώπισής τους σε ένα είδος λαϊκισμού. Αυτόν τον λαϊκισμό η κοινωνία τον εξέλαβε ως φιλολαϊκή πολιτική, δικαιολογημένα ή όχι, δεν ψάχνω τις δικαιολογίες. Τον εξέλαβε ως φιλολαϊκή πολιτική χωρίς να αντιληφθεί ότι η ίδια παγιδεύεται και ότι η ίδια θα είναι θύμα αυτού. Για παράδειγμα, το να αντιμετωπίσεις τη δομική ανεργία στην ελληνική κοινωνία με διορισμούς στο δημόσιο ή σε ΔΕΚΟ δεν είναι λύση και το βλέπουμε, ούτε το να αναπτύσσεις έναν κλάδο του ιδιωτικού τομέα παρασιτικό, κρατικοδίαιτο ή κομματικοδίαιτο. Πάλι δεν είναι λύση.
Ο κανόνας
Κάπως έτσι φθάσαμε στο σήμερα. Σήμερα πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά την έννοια του καθήκοντος. Ο δημόσιος λειτουργός πρέπει να τηρεί έναν κανόνα. Απλός είναι ο κανόνας. Να κάνει ο ίδιος αυτά που απαιτεί από τις άλλους, πρώτος αυτός. Και το κράτος, πρώτο αυτό, να εφαρμόζει τους νόμους, ιδίως έναντι των ισχυρών για να έχει την ηθική νομιμοποίηση να ζητεί και από τους πολίτες το ίδιο, να σεβαστούν και αυτοί τους νόμους. Ολο αυτό δεν είναι ευχολόγιο. Ασκώντας τα καθήκοντά μου, δεν περίμενα να διαμορφωθούν οι ιδεώδεις συνθήκες, διότι αυτές δεν θα έρθουν ποτέ· ενήργησα με όποια μέσα και όποιες δυνάμεις είχα στη διάθεσή μου. Πέρα από την τήρηση του κανόνα που προανέφερα, απαιτείται να προσθέσουμε ένα είδος πατριωτισμού, ιδίως στις σημερινές συνθήκες.
- Εχει εκλείψει ο πατριωτισμός;
- Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να έχει παρεξηγηθεί, σε άλλες να έχει αμβλυνθεί. Εκλείψει δεν θα το έλεγα, είναι πάρα πολύ βαρύ. Αλλά πρέπει να τον επιδεικνύουμε εμπράκτως. Χρειάζεται να επισημανθεί ότι όταν κάποιος δεν αποδίδει ΦΠΑ, τον υπεξαιρεί, επιδεικνύει αντικοινωνική συμπεριφορά. Η εμπέδωση νέας φορολογικής συνείδησης προϋποθέτει τη θεμελίωση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ του κράτους και του πολίτη. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει το κράτος να διανύσει τη μεγαλύτερη απόσταση που το χωρίζει από τον πολίτη για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και ο πολίτης να κάνει τα αντίστοιχα βήματα.
Η συμπεριφορά του δημόσιου λειτουργού, δηλαδή η τήρηση των καθηκόντων του ευόρκως, προσδίδει στον ίδιο κύρος και στις πράξεις του αξιοπιστία. Υπό την έννοια αυτή, ο δημόσιος λειτουργός συνδιαμορφώνει τον τρόπο διακυβέρνησης του τόπου. Δεν κυβερνά μόνο η κεντρική κυβέρνηση.
Η συνάντηση
Η συνάντησή μας έγινε αργά το μεσημέρι στον κήπο του ξενοδοχείου «Πεντελικόν», στην Κηφισιά. Για δύο σαλάτες -μία με σολομό και μία με κοτόπουλο- δύο ποτήρια λευκό κρασί, ένα μπουκάλι νερό και δύο εσπρέσο πληρώσαμε 48 ευρώ.
Oι σταθμοί του
1955
H χρονιά που γεννήθηκε
1980
Αποφοιτά από τη Νομική Αθηνών
1982
Ασκεί τη δικηγορία έως το 1984
1985
Εισαγγελικός πάρεδρος Αθηνών έως το 1988
1989
Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Αμαλιάδος έως το 1992
1992
Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών έως το 1997
1994
Εως το 2004 προήδρευσε του Συμβουλίου Συντονισμού Ανάλυσης και Ερευνών του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, με αντικείμενο την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα
1997
Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών έως το 2007
2007
Αντεισαγγελέας Εφετών Αθηνών έως το 2010
2010
Εως το 2011 ειδικός σύμβουλος στο υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας
2011
Επικεφαλής του ΣΔΟΕ έως τον Αύγουστο του 2012
Επτά υπό το μικροσκόπιο του ΣΔΟΕ
Αρκετές υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα κληροδότησε ανοιχτές στους διαδόχους του στο Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ) ο πρώην επικεφαλής του Σώματος, Ιωάννης Διώτης. Ο σημερινός φιλοξενούμενος στο «Γεύμα με την “Κ”» επισημαίνει ότι στους φακέλους τους οποίους άφησε πίσω του υπάρχει πολύ υλικό που μένει να διερευνηθεί, βρίσκονται σε εξέλιξη υποθέσεις μεγάλου δημοσίου ενδιαφέροντος, που, ενδεικτικά, αφορούν εξοπλιστικά προγράμματα, λαθρεμπόριο καυσίμων, φάρμακα, εικονικά τιμολόγια. Για τις υποθέσεις αυτές είναι ενήμερες οι εισαγγελικές αρχές. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Διώτης επισημαίνει ότι θα ήταν σαν να εθελοτυφλεί κανείς εάν ισχυριζόταν ότι δεν υπάρχει συμμετοχή πολιτικών προσώπων στον χάρτη της διαφθοράς στην Ελλάδα και προσθέτει χαρακτηριστικά ότι «πρέπει να δεχθούμε το παρελθόν».
Την ίδια στιγμή, όπως αποκαλύπτει σήμερα η «Κ», επτά εν ενεργεία ή πρώην πολιτικοί –τρεις προερχόμενοι από τη Νέα Δημοκρατία και τέσσερις από το ΠΑΣΟΚ–, οι οποίοι, κατά τη διάρκεια της θητείας τους, διαχειρίσθηκαν διάφορες συμβάσεις, βρίσκονται στο μικροσκόπιο του ΣΔΟΕ, καθώς από τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων τους προκύπτουν ενδείξεις αδικαιολόγητου πλουτισμού.
απο εδω, εδω
Ιωάννης Διώτης, εισαγγελέας, πρώην επικεφαλής ΣΔΟΕ
Αφησα στο ΣΔΟΕ φακέλους με υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα
Της Δωρας Αντωνιου
Βλέποντας τον κ. Ιωάννη Διώτη να πλησιάζει στο τραπέζι για τη συνάντησή μας, σκέφτηκα ότι εάν κανείς αναζητούσε το ιδανικό πρόσωπο για να ενσαρκώσει τον ρόλο του εισαγγελέα δεν θα μπορούσε να βρει πιο επιτυχημένη εκδοχή. Στις εκφράσεις και τις κινήσεις του αποτυπώνεται η αυστηρότητα που ταυτίζεται με την ιδιότητα του εισαγγελικού λειτουργού. «Δεν ξέρω με ποια ιδιότητα σας προσφωνούν πλέον, αλλά η παρόρμησή μου είναι να σας αποκαλώ κ. εισαγγελέα», του είπα στην εισαγωγή της συζήτησής μας. «Ξέρετε, ποτέ δεν συνήθισα να ακούω σε κάποια άλλη προσφώνηση», μου απάντησε.
Το όνομα του κ. Διώτη βρέθηκε στο επίκεντρο της επικαιρότητας πρόσφατα, λόγω της απομάκρυνσής του από τη θέση του επικεφαλής του ΣΔΟΕ. Ηταν φυσικό αυτή να είναι η αρχή της συζήτησής μας.
- Δεν θα ήθελα να μιλήσω πολύ γι' αυτό. Να εξηγήσω τι εννοώ. Εγώ δεν είχα καμία αίσθηση μονιμότητας εκεί. Αλλωστε, παραιτήθηκα από μια θέση που ήταν ισόβια, είχα ισοβιότητα ως εισαγγελικός λειτουργός. Σε μια θέση μετακλητού ειδικού γραμματέα είχα πλήρη επίγνωση ότι ανά πάσα στιγμή η θητεία μου μπορεί να τελειώσει.
- Τι χαρακτηρίζει το πέρασμά σας από το ΣΔΟΕ;
- Μία προσπάθεια φιλότιμη και φιλόδοξη. Υπό την έννοια ότι θέσαμε στόχους υψηλούς. Να κάνουμε περισσότερη δουλειά με λιγότερα λόγια και είχε αποτελέσματα αυτό, που είδαν το φως της δημοσιότητας. Κρατώ την καλή, σε βαθμό αυταπάρνησης, συνεργασία με τους συνεργάτες μου. Νομίζω ότι αυτό είναι καλή παρακαταθήκη για να προχωρήσουν, είναι αναγκαίο άλλωστε να συνεχίσει το ΣΔΟΕ να λειτουργεί αποτελεσματικά.
- Οι υψηλοί στόχοι που αναφέρατε;
- Δεν επικεντρωθήκαμε στη χαμηλή παραβατικότητα, αλλά είχαμε μία φιλοδοξία, και το πετύχαμε σε ένα βαθμό, η στόχευσή μας να είναι από τη μέση και πάνω. Γιατί αυτό σου δίνει την ηθική νομιμοποίηση να πας και παρακάτω. Είναι εύκολο να τα βάζεις με τον τελευταίο τροχό της αμάξης. Αλλά πρέπει να αρχίζει κανείς από πάνω. Την τυπική νομιμοποίηση έτσι κι αλλιώς την έχει να επέμβει οπουδήποτε, αλλά είναι το στοιχείο της ηθικής νομιμοποίησης που αποκτά όταν ξεκινά από πάνω προς τα κάτω.
- Να εκλείψει δηλαδή αυτό που λέγεται, κυνηγάτε εμένα τον μικρό και αφήνετε ανενόχλητους τους μεγάλους.
- Ναι, αν και αυτό δεν έχει καμία βάση, δεν το δέχομαι. Δεν υπάρχουν συμψηφισμοί στις παρανομίες. Αλλά υπάρχει μία διάκριση, όπως προανέφερα, για την ηθική νομιμοποίηση που σου παρέχεται όταν ξεκινάς από επάνω προς τα κάτω.
- Πόσο σοβαρό και εκτεταμένο είναι το οικονομικό έγκλημα στην Ελλάδα;
- Είναι σοβαρό όσο και παντού. Εκδηλώνεται με το λαθρεμπόριο, κάθε είδους λαθρεμπόριο, καυσίμων, τσιγάρων η άλλων ουσιών, λαθρεμπόριο προϊόντων που τροφοδοτούν την παραοικονομία. Οικονομικό έγκλημα είναι και η φοροδιαφυγή, στην οποία υπάρχουν διάφορες κλιμακώσεις.
- Συνοδεύεται από διαφθορά;
- Οργανωμένο έγκλημα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς διαφθορά κρατικών λειτουργών. Οι σοβαρές μορφές του οργανωμένου εγκλήματος προϋποθέτουν διαφθορά κρατικών λειτουργών.
- Υπάρχει συμμετοχή της πολιτικής τάξης στον χάρτη της διαφθοράς στη χώρα;
- Θα ήταν σαν να εθελοτυφλεί κανείς εάν έλεγε όχι. Και μόνο οι υποθέσεις που απασχόλησαν και απασχολούν τη Δικαιοσύνη, ενδεχομένως δε και στο μέλλον να απασχολήσουν, δείχνουν ότι υπήρξε. Δεν ωφελεί να κρυβόμαστε. Πρέπει να δεχθούμε το παρελθόν, να εξαγάγουμε τα αναγκαία συμπεράσματα και να κοιτάξουμε το μέλλον.
- Αφήσατε πίσω σας φακέλους με υποθέσεις που να εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα;
- Ναι, αρκετές.
- Ησασταν κοντά στο να βγάλετε κάποιες από αυτές;
- Δεν θα πω είχα έτοιμο να κάνω τούτο ή να κάνω το άλλο. Ο,τι είχα μέχρι την ημέρα που υπηρετούσα είναι εκεί. Ο,τι αποδείχθηκε, αποδείχθηκε. Ο,τι μένει να αποδειχθεί, θα αποδειχθεί. Υπάρχει πάρα πολύ υλικό προς έρευνα. Υπάρχουν εκτεταμένες έρευνες σε εξέλιξη. Υποθέσεις μεγάλου ενδιαφέροντος. Είναι εν γνώσει των εισαγγελικών αρχών.
- Ενδεικτικά ως κατηγορίες υποθέσεων;
- Είναι γνωστά, υποθέσεις για τα εξοπλιστικά, που έχουν πολλές πτυχές. Δεν είναι μόνο τα υποβρύχια, είναι διάφορα άλλα, υποθέσεις για τα καύσιμα, τα φάρμακα, τα πλαστά - εικονικά τιμολόγια για τα οποία διεξάγονται έρευνες.
Μια διακλαδική υπηρεσία κατά της φοροδιαφυγής
- Με βάση τους αριθμούς που κλήθηκατε να διαχειριστείτε, πόσο μεγάλη είναι η αιμορραγία που υφίσταται η οικονομία από τη φοροδιαφυγή;
- Είναι μεγάλη. Εάν είχαμε αντιμετωπίσει τη φοροδιαφυγή μόλις από το 2000 και εντεύθεν, η χώρα δεν θα είχε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που έχει. Δεν θα είχαμε ανάγκη σύναψης όλων αυτών των δανείων. Εχουμε υψηλό ποσοστό φοροδιαφυγής και υψηλό ποσοστό παραοικονομίας. Κάποτε θα πρέπει να αποφασίσουμε τι θέλουμε να κάνουμε με την παραοικονομία. Αν συμφωνούμε όλοι, ας τη διατηρήσουμε, αλλά πρέπει να δούμε αν αυτό είναι σωστό ή όχι. Επί τη βάσει των παραδοχών που θα κάνουμε, λαμβάνοντας υπόψη τι κάνουν σε άλλες χώρες, μπορούμε να προχωρήσουμε. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα. Το ίδιο και με τη φοροδιαφυγή. Δεν είναι ζήτημα που μπορεί να αντιμετωπίζει κανείς με ερασιτεχνισμό.
- Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μηχανισμοί όπως το ΣΔΟΕ και άλλες αρχές μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, εξαντλούν τις δυνατότητές τους;
- Μπορούν να είναι αποτελεσματικοί και καλώς υπάρχουν αυτοί οι θεσμοί, αλλά πρέπει να εντάσσονται σε έναν κεντρικό σχεδιασμό. Αν κανείς σχεδιάσει κεντρικά θα έχει καλά αποτελέσματα. Μία πρόταση που υπήρχε πάντοτε στο μυαλό μου, αλλά δεν μου δόθηκε η ευκαιρία να τη διατυπώσω, αφορά τη δημιουργία μιας διακλαδικής υπηρεσίας. Να αποτελείται από το δυναμικό που διαθέτει τώρα το ΣΔΟΕ, δηλαδή από τελωνειακούς, εφοριακούς που γνωρίζουν την αντίστοιχη νομοθεσία και ξέρουν τις τεχνικές που χρησιμοποιούν όσοι θέλουν να φοροδιαφεύγουν, επίσης να στελεχώνεται με αστυνομικούς που είναι επιχειρησιακοί και εκτελούν προανακριτικά καθήκοντα με μεγαλύτερη ευχέρεια, αλλά και από λιμενικούς για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου στη θάλασσα. Μια τέτοια διακλαδική υπηρεσία θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματική από ό,τι είναι τώρα οι επιμέρους κατατμημένες δυνάμεις.
Καταγγελίες
- Βοηθούν οι πολίτες και αναγνωρίζουν τη συνεισφορά του ΣΔΟΕ;
- Στη διάρκεια της θητείας μου εντυπωσιάστηκα από τον αριθμό των καταγγελιών που υποβάλλονταν τηλεφωνικώς και γραπτώς. Είναι από αυτούς που εξανίστανται με την παραβατική συμπεριφορά του άλλου και την καταγγέλλουν. Εγκωμιαστικές επιστολές δέχθηκα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, με εντυπωσίασε ότι συμπατριώτες μας πέραν του Ατλαντικού παρακολουθούν τα πράγματα, ίσως με περισσότερο ενδιαφέρον από ό,τι εμείς εδώ.
Σήμερα πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά την έννοια του καθήκοντος
- Πολιτικές παρεμβάσεις υπάρχουν στη λειτουργία υπηρεσιών με ελεγκτικό ρόλο, όπως το ΣΔΟΕ;
- Σε ό,τι με αφορά όχι, ποτέ. Απαντώ ευθέως, σαφώς και κατηγορηματικά. Ποτέ. Ούτε έγιναν, ούτε επιχειρήθηκαν.
- Ανεξαρτήτως ευθείας παρέμβασης, η πολιτική ηγεσία ως προϊσταμένη αρχή αυτών των υπηρεσιών εάν επιθυμεί να θέσει προσκόμματα μπορεί;
- Δεν μπορώ να δεχθώ ότι η ηγεσία δεν θέλει το καλό του τόπου. Ολες οι ηγεσίες θέλουν το καλό του τόπου, με τον τρόπο τους. Αν παρά ταύτα κανείς το θέλει, η απάντηση είναι προφανής. Μπορεί να θεσπίσει φωτογραφικές διατάξεις και ιστορικά υπάρχουν παραδείγματα τέτοια. Αλλά η παρέμβαση σε προσωπικό επίπεδο πρέπει να είναι ο λειτουργός δεκτικός για να γίνει. Αν δεν είναι δεκτικός παρεμβάσεων δεν θα δεχθεί.
- Η διαφθορά καταγράφεται και αποτυπώνεται σε διάφορες εκθέσεις, με ενδεικτικές αυτές του επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Εσείς σε ποιους τομείς εντοπίσατε τη μεγαλύτερη διαφθορά;
- Τα στελέχη των διαφόρων υπηρεσιών είναι τυχαίο δείγμα της κοινωνίας, θα βρείτε ανάμεσά τους όλες τις διαβαθμίσεις. Υπάρχουν ορισμένοι τομείς στους οποίους είναι πιο έκδηλα τα φαινόμενα. Εχουν ειπωθεί, όλοι τα ξέρουμε πού απαντώνται και πού είναι πιο έντονα και έκδηλα τα φαινόμενα της διαφθοράς. Το να περιγράφουμε την κατάσταση δεν μας βοηθά, την ξέρουμε όλοι. Μελέτες διεθνών οργανισμών, εσωτερικών οργανισμών, επιστημονικές μελέτες, τα έχουν καταγράψει. Το θέμα δεν είναι να περιγράψουμε την κατάσταση, το θέμα είναι τι κάνουμε γι' αυτό. Και για να περιοριστώ στο ελληνικό φαινόμενο, θα έλεγα ότι πρέπει να ξεκινήσουμε από λίγο πιο παλιά.
Ουσιαστική δημοκρατία
Η γενιά η δική μου, η γενιά του Πολυτεχνείου, κατά μία έννοια πέτυχε τους στόχους της, διότι αποκαταστάθηκε τυπικά η δημοκρατία. Η ουσιαστική δημοκρατία ίσως είναι το «αεί απορούμενον» του Αριστοτέλη, δηλαδή είναι πάντοτε ζητούμενο, όπως και αν το εννοεί κανείς αυτό. Πέτυχε, επαναλαμβάνω, τους στόχους της γιατί επανέφερε τη δημοκρατία. Ομως έγινε αυτό όχι χωρίς λάθη, χωρίς να παραγνωρίζει κανείς ότι έγιναν πολλά σωστά πράγματα. Ας πούμε, υπήρχαν το 1974 μεγάλες ανισότητες στην κοινωνία που αμβλύνθηκαν. Αντιμετωπίστηκαν. Το θέμα είναι ότι δεν αντιμετωπίστηκαν πάντοτε με τον πιο επιτυχή τρόπο. Και ιδίως, διολίσθησε η προσπάθεια αντιμετώπισής τους σε ένα είδος λαϊκισμού. Αυτόν τον λαϊκισμό η κοινωνία τον εξέλαβε ως φιλολαϊκή πολιτική, δικαιολογημένα ή όχι, δεν ψάχνω τις δικαιολογίες. Τον εξέλαβε ως φιλολαϊκή πολιτική χωρίς να αντιληφθεί ότι η ίδια παγιδεύεται και ότι η ίδια θα είναι θύμα αυτού. Για παράδειγμα, το να αντιμετωπίσεις τη δομική ανεργία στην ελληνική κοινωνία με διορισμούς στο δημόσιο ή σε ΔΕΚΟ δεν είναι λύση και το βλέπουμε, ούτε το να αναπτύσσεις έναν κλάδο του ιδιωτικού τομέα παρασιτικό, κρατικοδίαιτο ή κομματικοδίαιτο. Πάλι δεν είναι λύση.
Ο κανόνας
Κάπως έτσι φθάσαμε στο σήμερα. Σήμερα πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά την έννοια του καθήκοντος. Ο δημόσιος λειτουργός πρέπει να τηρεί έναν κανόνα. Απλός είναι ο κανόνας. Να κάνει ο ίδιος αυτά που απαιτεί από τις άλλους, πρώτος αυτός. Και το κράτος, πρώτο αυτό, να εφαρμόζει τους νόμους, ιδίως έναντι των ισχυρών για να έχει την ηθική νομιμοποίηση να ζητεί και από τους πολίτες το ίδιο, να σεβαστούν και αυτοί τους νόμους. Ολο αυτό δεν είναι ευχολόγιο. Ασκώντας τα καθήκοντά μου, δεν περίμενα να διαμορφωθούν οι ιδεώδεις συνθήκες, διότι αυτές δεν θα έρθουν ποτέ· ενήργησα με όποια μέσα και όποιες δυνάμεις είχα στη διάθεσή μου. Πέρα από την τήρηση του κανόνα που προανέφερα, απαιτείται να προσθέσουμε ένα είδος πατριωτισμού, ιδίως στις σημερινές συνθήκες.
- Εχει εκλείψει ο πατριωτισμός;
- Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να έχει παρεξηγηθεί, σε άλλες να έχει αμβλυνθεί. Εκλείψει δεν θα το έλεγα, είναι πάρα πολύ βαρύ. Αλλά πρέπει να τον επιδεικνύουμε εμπράκτως. Χρειάζεται να επισημανθεί ότι όταν κάποιος δεν αποδίδει ΦΠΑ, τον υπεξαιρεί, επιδεικνύει αντικοινωνική συμπεριφορά. Η εμπέδωση νέας φορολογικής συνείδησης προϋποθέτει τη θεμελίωση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ του κράτους και του πολίτη. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει το κράτος να διανύσει τη μεγαλύτερη απόσταση που το χωρίζει από τον πολίτη για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του και ο πολίτης να κάνει τα αντίστοιχα βήματα.
Η συμπεριφορά του δημόσιου λειτουργού, δηλαδή η τήρηση των καθηκόντων του ευόρκως, προσδίδει στον ίδιο κύρος και στις πράξεις του αξιοπιστία. Υπό την έννοια αυτή, ο δημόσιος λειτουργός συνδιαμορφώνει τον τρόπο διακυβέρνησης του τόπου. Δεν κυβερνά μόνο η κεντρική κυβέρνηση.
Η συνάντηση
Η συνάντησή μας έγινε αργά το μεσημέρι στον κήπο του ξενοδοχείου «Πεντελικόν», στην Κηφισιά. Για δύο σαλάτες -μία με σολομό και μία με κοτόπουλο- δύο ποτήρια λευκό κρασί, ένα μπουκάλι νερό και δύο εσπρέσο πληρώσαμε 48 ευρώ.
Oι σταθμοί του
1955
H χρονιά που γεννήθηκε
1980
Αποφοιτά από τη Νομική Αθηνών
1982
Ασκεί τη δικηγορία έως το 1984
1985
Εισαγγελικός πάρεδρος Αθηνών έως το 1988
1989
Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Αμαλιάδος έως το 1992
1992
Αντεισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών έως το 1997
1994
Εως το 2004 προήδρευσε του Συμβουλίου Συντονισμού Ανάλυσης και Ερευνών του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, με αντικείμενο την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα
1997
Εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών έως το 2007
2007
Αντεισαγγελέας Εφετών Αθηνών έως το 2010
2010
Εως το 2011 ειδικός σύμβουλος στο υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας
2011
Επικεφαλής του ΣΔΟΕ έως τον Αύγουστο του 2012
_____
Ι. Διώτης: Αφησα πίσω φακέλους για διαφθορά πολιτικών
Επτά υπό το μικροσκόπιο του ΣΔΟΕ
Αρκετές υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται πολιτικά πρόσωπα κληροδότησε ανοιχτές στους διαδόχους του στο Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ) ο πρώην επικεφαλής του Σώματος, Ιωάννης Διώτης. Ο σημερινός φιλοξενούμενος στο «Γεύμα με την “Κ”» επισημαίνει ότι στους φακέλους τους οποίους άφησε πίσω του υπάρχει πολύ υλικό που μένει να διερευνηθεί, βρίσκονται σε εξέλιξη υποθέσεις μεγάλου δημοσίου ενδιαφέροντος, που, ενδεικτικά, αφορούν εξοπλιστικά προγράμματα, λαθρεμπόριο καυσίμων, φάρμακα, εικονικά τιμολόγια. Για τις υποθέσεις αυτές είναι ενήμερες οι εισαγγελικές αρχές. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Διώτης επισημαίνει ότι θα ήταν σαν να εθελοτυφλεί κανείς εάν ισχυριζόταν ότι δεν υπάρχει συμμετοχή πολιτικών προσώπων στον χάρτη της διαφθοράς στην Ελλάδα και προσθέτει χαρακτηριστικά ότι «πρέπει να δεχθούμε το παρελθόν».
Την ίδια στιγμή, όπως αποκαλύπτει σήμερα η «Κ», επτά εν ενεργεία ή πρώην πολιτικοί –τρεις προερχόμενοι από τη Νέα Δημοκρατία και τέσσερις από το ΠΑΣΟΚ–, οι οποίοι, κατά τη διάρκεια της θητείας τους, διαχειρίσθηκαν διάφορες συμβάσεις, βρίσκονται στο μικροσκόπιο του ΣΔΟΕ, καθώς από τον έλεγχο των περιουσιακών στοιχείων τους προκύπτουν ενδείξεις αδικαιολόγητου πλουτισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου