Τελικά οι μονοί που δεν συμφωνούν είναι οι Αστρονόμοι

Εκλειψη ευθύνης

Tου Παντελη Μπουκαλα απο εδω

Κι όταν η παράσταση της εθνικής υπευθυνότητας έλαβε τέλος, περί τις δέκα το βράδυ, κι αφού είχε συμπληρωθεί ένα εξάωρο εξουθενωτικής τηλεοπτικής συζήτησης για κάτι «απολύτως σίγουρο», που, ωστόσο, δεν έμελλε να προκύψει ποτέ, το συμπέρασμα ήταν απλό: Αντί για την έκλειψη σελήνης που είχαν προαναγγείλει οι αστρονόμοι, σημειώθηκε έκλειψη ευθύνης. Και μάλιστα, από τους μέχρις εξαντλήσεως ευθυνολογούντες. Κι ύστερα άρχισε η σοβαρή αντιπαράθεση διά σοβαρότατων δηλώσεων, το επίπεδο των οποίων ένα μόνο παρηγορητικό στοιχείο διαθέτει: ότι βεβαιώνει πως και οι πολιτικοί μας ηγέτες παιδιά είναι κατά βάση, όχι τόσο αθώα, πάντως παιδιά: «Εσείς αρχίσατε τις διαρροές». – «Οχι, εσείς». – «Ναι, αλλά εσείς βιαστήκατε να πείτε ότι ήταν δική σας ιδέα». – «Οχι, εσείς το είπατε». Αποκολοκύνθωση...

Δεν ξέρω πόσες μονάδες εκλογικής επιρροής έχασαν την Τετάρτη το βράδυ οι στυλοβάτες του δικομματικού συστήματος, πόντους αξιοπιστίας πάντως έχασαν κάμποσους. Και δεν διέθεταν πολλούς, να πει κανείς ότι τους περίσσευαν και κάποιους μπορούσαν να χαραμίσουν. Στο ναδίρ ήταν το κύρος τους στα μάτια του κόσμου. Και τώρα, μετά τη φαρσοκωμωδία στην οποία συμπρωταγωνίστησαν χωρίς την αίσθηση ότι πρόκειται περί τραγωδίας, μας υποχρεώνουν να σκεφτούμε ότι ακόμα και το ναδίρ, παρότι ορίζεται ως το κατώτατο δυνατό σημείο, διαθέτει κάτι κατώτερό του – κάτι σαν το απεχθές CCC που φορτώνουν στην πλάτη μας οι ενάρετοι οίκοι αξιολόγησης, οι άνευ όπλων Αττίλες της μετανεωτερικής εποχής μας, που μπορούν να εκμηδενίσουν χώρες και λαούς με μια απλούστατη και φαινομενικώς αναίμακτη κίνηση.

Τώρα, τα επιτελεία του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. ζυγίζουν τα πράγματα (πάντοτε με πνεύμα εθνικής ευθύνης) για να δουν τι έχασαν και τι κέρδισαν, πού ωφελήθηκαν και πού ζημιώθηκαν. Θα ήταν τραγελαφικό, αν δεν ήταν εφιαλτικό, μια και οι ίδιοι, μήνες τώρα, επιμένουν ότι ο τόπος ζει έναν εφιάλτη, τον εφιάλτη της κατάρρευσης και της χρεοκοπίας. Αλλά ποιος να τους πιστέψει πλέον, έπειτα από μια διελκυνστίνδα υπευθυνολογίας και ανιδιοτελειοφλυαρίας, που κατέληξε στην αποθέωση της ανευθυνότητας και της ιδιοτέλειας; Ποια πλατεία να αδειάσει ύστερα από τόσο κυνισμό και τόσο τυχοδιωκτισμό, σχεδόν σε «απευθείας σύνδεση» και με ακροατήριο το σύνολο των Ελλήνων που, ήδη μουδιασμένοι, αποσβολώθηκαν με όσα άκουγαν, νιώθοντας να τους εμπαίζουν με τον πιο χοντροκομμένο τρόπο και να τους προσβάλλουν βαρύτατα;

Θα πρέπει, πάντως, να είναι η μοναδική φορά σε χαρτοπαίγνιο που έχουν απομείνει δύο παίκτες στο παιχνίδι, μπλοφάρουν και οι δύο και χάνουν αμφότεροι. Για άλλη μια φορά, λοιπόν, πρωτοπορήσαμε και γράψαμε ιστορία. Και δεν μπορούμε καν να πούμε για τους δύο παίκτες πως «είναι άξιοι της μοίρας τους». Γιατί η δική τους μοίρα είναι σιγουρεμένη. Με τη δική μας παίζουν.

___

Πύρρειος νίκη μετά το αυτογκόλ

Του Σταυρου Λυγερου απο εδω

Λόγω της εμπλοκής του ιερατείου της Ευρωζώνης, η επιχείρηση «συναίνεση» έτεινε να καταστεί πολιτική πληγή για τον Σαμαρά. Αυτός ήταν ο λόγος που όταν την Τετάρτη ο Παπανδρέου του τηλεφώνησε για να του προτείνει σχηματισμό κυβέρνησης ευρύτερης αποδοχής, ο αρχηγός της Ν.Δ. έκανε ρελάνς, θέτοντας ως όρους για τη συμμετοχή του αφ’ ενός τον ορισμό πρωθυπουργού κοινής αποδοχής κι αφ’ ετέρου, η νέα κυβέρνηση να επαναδιαπραγματευθεί το Μνημόνιο. Για μερικές ώρες, η διαφωνία ήταν αν την αλλαγή πρωθυπουργού έριξε στο τραπέζι ο Σαμαράς ή ο ίδιος ο Παπανδρέου. Αργά το βράδυ, όμως, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ υπαναχώρησε, προσφέροντας με το αυτογκόλ του ένα μεγάλο πολιτικό δώρο στον αντίπαλό του.

Σε συνθήκες απονομιμοποίησης και αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης, το περιστατικό ήταν μία έμμεση πλην σαφής ομολογία του πρωθυπουργού ότι αδυνατεί να χειρισθεί την κρίση. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την επιστροφή του Παπανδρέου στον ίδιο αδιέξοδο δρόμο, ήταν σχεδόν αναπόφευκτο να προκαλέσει ρήγματα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα. Τον Παπανδρέου δεν τον διέσωσε, βεβαίως, η γελοία προπαγάνδα περί αποστασίας, που διέχυσαν τα «παπαγαλάκια» της εξουσίας. Τον διέσωσε ο άμεσος κίνδυνος μιας ανεξέλεγκτης κατάρρευσης, που ενεργοποίησε το ένστικτο αυτοσυντήρησης του κυβερνητικού στρατοπέδου.

Η εξέλιξη αυτή εξασφαλίζει στον πρωθυπουργό κάποιο χρόνο, αλλά δεν αλλάζει κανέναν από τους παράγοντες που δημιουργούν το οικονομικό, κοινωνικό και κατ’ επέκτασιν πολιτικό αδιέξοδο. Μέχρι πρότινος, η άνοδος και η παραμονή στην ηγεσία του ενός ή του άλλου μεγάλου κόμματος ήταν διαβατήριο για το Μέγαρο Μαξίμου. Σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά. Η κοινωνία δεν στρέφει απλώς την πλάτη στο κυβερνών κόμμα και ευρύτερα στο πολιτικό σύστημα. Στρέφεται και ενεργά εναντίον τους, όπως αποδεικνύει το κίνημα των «Αγανακτισμένων» και επιβεβαιώνουν οι δημοσκοπήσεις. Τα χειροκροτήματα στη χθεσινή σύνοδο της «πράσινης» Κοινοβουλευτικής Ομάδας δεν έχουν πολιτικό αντίκρισμα στην κοινωνία και γι’ αυτό δεν πρόκειται να βγάλουν τον Παπανδρέου από το αδιέξοδο. Ταυτιζόμενο με τον αρχηγό του, όμως, το θεσμικό ΠΑΣΟΚ συμπαρασύρεται στην πολιτική απαξίωση.

Ο πρωθυπουργός έχει κατά πάσα πιθανότητα εξασφαλίσει την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου και ελπίζει ότι με τον ανασχηματισμό η κυβέρνησή του θα αναβαπτισθεί και θα αποκτήσει νέα δυναμική. Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, από αύριο θα ξαναβρεθεί αντιμέτωπος με τα ίδια γνωστά αδιέξοδα. Οι «Αγανακτισμένοι» θα συνεχίσουν να γεμίζουν το Σύνταγμα, οι υπουργοί θα συνεχίσουν να προκαλούν εκδηλώσεις αποδοκιμασίας και η πραγματική οικονομία θα συνεχίσει να βυθίζεται στην ύφεση, προκαλώντας οικονομικά και κοινωνικά ερείπια. Σε τέτοιες συνθήκες, η προσπάθεια συρρίκνωσης του ελλείμματος θα μοιάζει ολοένα και περισσότερο με σκύλο που κυνηγάει την ουρά του. Ολα δείχνουν ότι η κοινωνία έχει πια διαβεί το Ρουβίκωνα και ως εκ τούτου, η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν έχει πολιτικά καύσιμα να μακροημερεύσει.

Η Ελληνική Δημοκρατία απέκτησε «Κάτω Βουλή»

Του Πετρου Παπακωνσταντινου απο εδω

Τα εν εξελίξει «Ιουνιανά» συνιστούν τη βαθύτερη κρίση που γνώρισε ο τόπος από το 1974. Οσο κι αν το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον μονοπωλεί, αυτή τη στιγμή, η κυβερνητική αστάθεια, ο «ελέφαντας στο σαλόνι μας», όπως λένε οι Αγγλοσάξονες -η μεγάλη, ενοχλητική αλήθεια για την οποία οι περισσότεροι προτιμούν να σιωπούν- βρίσκεται αλλού: στη χειμαρρώδη εισβολή του λαϊκού παράγοντα στην πολιτική ζωή.

Ολες οι κυβερνήσεις των τελευταίων 37 χρόνων έπεσαν ομαλά, κατόπιν εκλογών. Ακόμη και η χούντα κατέρρευσε όχι ύστερα από τη λαϊκή εξέγερση του Πολυτεχνείου, αλλά υπό το βάρος της εθνικής τραγωδίας στην Κύπρο. Για πρώτη φορά, ο πρωθυπουργός μιας κυβέρνησης που διαθέτει τη δεδηλωμένη αισθάνεται αδύναμος να κυβερνήσει και προσφέρεται να παραιτηθεί υπό την πίεση του «δρόμου». Η προχθεσινή γενική απεργία και τα συλλαλητήρια που την συνόδευσαν πήραν χαρακτηριστικά εξέγερσης της «βαθιάς Ελλάδας».

Αποτελεί επίτευγμα του κ. Γ. Παπανδρέου ότι κατάφερε να ενώσει εναντίον της κυβέρνησής του σχεδόν τους πάντες: αριστερούς και δεξιούς, μισθωτούς και επαγγελματίες, συνδικαλισμένους του δημοσίου τομέα και ανασφαλείς εργαζομένους του ιδιωτικού, ή ακόμη και το… ΠΑΜΕ με τους «Αγανακτισμένους»! Ολες οι προσπάθειες να κατατεμαχισθεί το κοινωνικό σώμα και να στραφεί η μία επαγγελματική κατηγορία εναντίον της άλλης, ξαφνικά κατέληξαν στο ακριβώς αντίθετο: να ενώσουν σε ένα πολύ ισχυρό, αντιμνημονιακό μέτωπο την πλειονότητα του πληθυσμού.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η Ελληνική Δημοκρατία απέκτησε μια άτυπη «Κάτω Βουλή» των δρόμων και των πλατειών, η οποία δεν ξέρει ακόμη τι θέλει, ξέρει όμως πολύ καλά τι δεν θέλει: Δεν θέλει τα Μνημόνια Ι και ΙΙ, την κοινωνική καταστροφή και το υφιστάμενο πολιτικό σύστημα. Μια «Κάτω Βουλή», η οποία δεν μπορεί να επιβάλει πολιτική κατεύθυνση, τείνει όμως να ασκεί ντε φάκτο «βέτο» επί θεμελιωδών κυβερνητικών αποφάσεων· και παρότι δεν θέλει, ούτε μπορεί, να λύσει το πρόβλημα διακυβέρνησης, ενδέχεται να συμβάλει καταλυτικά στην αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος. Πρέπει να είναι κανείς τυφλός για να μη βλέπει την εκθετικά αυξανόμενη ζήτηση για νέους, άφθαρτους ανθρώπους, νέες πολιτικές προτάσεις και νέους πολιτικούς σχηματισμούς, που θα βγάλουν την Ελλάδα από τον φαύλο κύκλο της οικονομικής ομηρίας και της εθνικής ταπείνωσης.

Επί 25 χρόνια, το «τέλος της μεταπολίτευσης» αποτελεί δημοφιλές σλόγκαν δημοσιολογούντων. Αυτή τη φορά, φαίνεται ότι ήρθε η ώρα να το ζήσουμε στ’ αλήθεια. Η σημερινή κρίση εκφράζει ακριβώς τη διάρρηξη του μεταπολιτευτικού «κοινωνικού συμβολαίου», που είχε τη σφραγίδα του Κ. Καραμανλή, ανανεώθηκε από τον Α. Παπανδρέου και έδωσε για πρώτη φορά πολιτική σταθερότητα στην Ελληνική Δημοκρατία. Σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος, το νεοελληνικό κοινωνικό συμβόλαιο προέβλεπε άνοδο του βιοτικού, ή μάλλον του καταναλωτικού επιπέδου των λαϊκών στρωμάτων, χωρίς αναδιανομή εις βάρος των εχόντων. Για να επιτευχθεί αυτός ο μαγικός τετραγωνισμός του κύκλου επιστρατεύθηκαν ως από μηχανής θεοί οι κοινοτικές επιδοτήσεις, η εύκολη πίστωση, ο εξωτερικός δανεισμός και, πιο πρόσφατα, οι χρηματιστηριακές φούσκες. Ενα «θαύμα», που είχε βέβαια ημερομηνία λήξης, την οποία, ωστόσο, κάθε κυβέρνηση κατάφερνε κουτσά- στραβά να μετατοπίζει πέρα από τον βιολογικό ορίζοντα της τετραετίας της.

Η ανθεκτικότητα αυτού του ιδιόμορφου συμβολαίου αποδείχθηκε από τη μοίρα του πρώτου πολιτικού που αποπειράθηκε στα σοβαρά να το ανατρέψει, του Κ. Μητσοτάκη. Με έναν Α. Παπανδρέου πολιτικά και βιολογικά εξουθενωμένο και μια Αριστερά διασπασμένη και ζαλισμένη από την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», το νεοφιλελεύθερο πείραμα του Κ. Μητσοτάκη απέτυχε οικτρά, σε σημείο που να στραφούν εναντίον του και εκείνοι που τον στήριξαν. Ο, τι δεν κατάφερε όμως ο Κ. Μητσοτάκης, το κατάφερε ο Γ. Παπανδρέου υπό την απειλή της πτώχευσης. Το μεταπολιτευτικό κοινωνικό συμβόλαιο αποτελεί ήδη σωρό ερειπίων, χωρίς τίποτα ανθεκτικό, όμως, να μπει στη θέση του. Αναπόφευκτη συνέπεια είναι η υπονόμευση όχι μόνο της κυβέρνησης Παπανδρέου, αλλά ολόκληρου του δικομματικού, μεταπολιτευτικού σκηνικού.

Σοβαροί παράγοντες βλέπουν ως έξοδο κινδύνου μια κυβέρνηση δικομματικής στήριξης ΠΑΣΟΚ - Ν. Δ. και ψέγουν τον Αντ. Σαμαρά για την άρνησή του «να ανέβει στο πλοίο». Τα ερωτήματα, όμως, είναι αυτονόητα: Γιατί ο αρχηγός της αντιπολίτευσης θα σπεύσει να ανέβει στο καράβι του αντιπάλου του, τη στιγμή που αυτό βυθίζεται; Τι θα καταφέρει το κυβερνητικό «άθροισμα» ΠΑΣΟΚ - Ν. Δ., εκτός από το να υψώσει στο τετράγωνο τη λαϊκή δυσφορία; Κι αν, μετά την απαξίωση του παπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ, απαξιωθεί και η Ν. Δ. του κ. Σαμαρά από το επόμενο κύμα λαϊκών κινητοποιήσεων, ποια θα είναι τότε η εναλλακτική λύση; Με δεδομένη την αυτοακύρωση του ΛΑΟΣ ως «λαϊκής» δύναμης ύστερα από την υποστήριξη του Μνημονίου, ποιος άλλος εκτός από την Αριστερά θα μείνει στον ρόλο του μόνου θεσμικού συνομιλητή με τον λαϊκό ριζοσπαστισμό;

Ολα δείχνουν ότι το ελληνικό πολιτικό δράμα δεν θα έχει γρήγορο τέλος. Τα λόγια του Αντόνιο Γκράμσι ακούγονται επίκαιρα: «Ο παλιός κόσμος πεθαίνει, ο καινούργιος δεν έχει ακόμη γεννηθεί. Ζούμε στην εποχή των τεράτων» …