Ο Νανόπουλος μιλά για τη σκοτεινή ύλη και τον επιταχυντή

Πρώτη καταχώρηση: Παρασκευή, 15 Οκτωβρίου 2010, 09:20

Τον Δημήτρη Νανόπουλο, ακαδημαϊκό διακεκριμένο καθηγητή φυσικής του Texas A&M University και εθνικό μας εκπρόσωπο στο CERN, φιλοξενεί το Ίδρυμα Ευγενίδου σε μια άκρως ενδιαφέρουσα βραδιά, ανοικτή προς το ευρύ κοινό, τη Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2010 και ώρα 19:30.

Η ομιλία του κ. Νανόπουλου με τίτλο: «Η Σκοτεινή Ύλη και ο Μεγάλος Επιταχυντής (LHC) του CERN» θα μας ξεναγήσει σε ένα από τα θέματα που αφορούν στο μεγαλύτερο πείραμα βασικής έρευνας που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ!

Η περιοχή του Cern στην Ελβετία

Ξεκινώντας από το Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων ή LHC (Large Hadron Collider) στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών Ευρώπης ή CERN, της Ελβετίας, θα γίνει κατανοητό ότι δεν είναι μόνο οι 10.000 μαγνήτες στο 27 χλμ. τούνελ, περίπου 100 μέτρα κάτω από το έδαφος, ούτε οι περίπου 4.000 πειραματικοί φυσικοί υψηλών ενεργειών που ασχολούνται με το πείραμα αυτό, αλλά κάτι ακόμη πιο σπουδαίο: το γεγονός δηλαδή ότι θα φθάσουμε για πρώτη φορά την πραγματικά μεγάλη συνολική ενέργεια των 14 TeV.

Αυτό, βέβαια, σημαίνει ότι μας δίνεται η ευκαιρία να ανακαλύψουμε μια σειρά νέων σωματιδίων, όπως το σωμάτιο Higgs ή τα υπερσυμμετρικά σωμάτια, συμπεριλαμβανομένου και του neutralino, που θεωρείται ο κύριος υποψήφιος για τη σύσταση της σκοτεινής ύλης.

Στη συνέχεια, ο κ. Νανόπουλος θα εξηγήσει γιατί είναι τόσο σπουδαία τα προαναφερθέντα σωματίδια για μια επιστημονική κατανόηση του σύμπαντος μέσα από μια ενοποιημένη θεωρία όλων των δυνάμεων στη φύση.

Το σωμάτιο Higgs είναι απόρροια ενός μηχανισμού που εξηγεί με ποιον τρόπο όλα τα υλικά σωμάτια αποκτούν τη μάζα τους, ενώ τα υπερσυμμετρικά σωμάτια μας εξηγούν, μεταξύ άλλων, γιατί όλες οι δυνάμεις στη φύση, σε πάρα πολύ υψηλές ενέργειες ή ισοδύναμα, μέσω της Αρχής της Αβεβαιότητας του Heisenberg, σε πάρα πολύ μικρές αποστάσεις (~10-30cm), ενώνονται και συμπεριφέρνονται σαν μια δύναμη.

Επίσης, το neutralino, μπορεί άνετα να εξηγήσει τη σκοτεινή ύλη του σύμπαντος, δηλαδή το 23% της συμπαντικής υλο-ενέργειας! Έτσι λοιπόν έχουμε μια μεγάλη συσχέτιση του μικρόκοσμου, από όπου προέρχεται το neutralino και του μακροκοσμικού σύμπαντος, όπου κυριαρχεί η σκοτεινή ύλη.

Συμπερασματικά, τα πειραματικά αποτελέσματα αναμένονται με μεγάλη αγωνία, γιατί θα δείξουν καθαρά ποιος είναι ο «πειραματικά στρωμένος» δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε για να αποκωδικοποιήσουμε τη φύση σε τέτοια λεπτομέρεια, που πριν από λίγα χρόνια φαινόταν ένα ασύλληπτο και απραγματοποίητο όνειρο.

Ένα γεγονός φαίνεται σίγουρο: ότι με τη λειτουργία του LHC, οι απόψεις μας περί του σύμπαντος θα είναι σαφέστατα πολύ πιο τεκμηριωμένες και θα οδηγηθούμε σε πολύ πιο προχωρημένες και μέχρι τώρα άβατες περιοχές της γνώσης.

Λίγα λόγια για τον Δημήτρη Νανόπουλο

Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 13 Σεπτεμβρίου, 1948. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου αποφοίτησε το 1971. Συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Sussex της Αγγλίας, όπου απέκτησε το διδακτορικό του (Ph.D) το 1973, στη Θεωρητική Φυσική των Υψηλών Ενεργειών.

Διετέλεσε ερευνητής στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών Ευρώπης (CERN) στη Γενεύη Ελβετίας και επί σειρά ετών ανήκε στο ανώτερο ερευνητικό προσωπικό του κέντρου. Διετέλεσε, επίσης, ερευνητής στη Ecole Normale Superieure στο Παρίσι, και στο Πανεπιστήμιο Harvard των ΗΠΑ.

Το 1989, εξελέγη καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Texas A&M, College Station, όπου από το 1992 είναι διακεκριμένος καθηγητής, και όπου από το 2002 κατέχει την έδρα Mitchell-Heep της Φυσικής Υψηλών Ενεργειών, προικοδοτούμενη με το ποσόν του ενάμισι εκατομμυρίου δολαρίων.

Είναι επίσης διευθυντής του Κέντρου Αστροσωματιδιακής Φυσικής του Κέντρου Προκεχωρημένων Ερευνών του Ηouston (HARC), του Texas, ενώ διευθύνει κι ένα ερευνητικό τμήμα του World Laboratory, το οποίο εδρεύει στη Λοζάνη της Ελβετίας. Το 1997, εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Κύρια ερευνητική του ασχολία είναι η Φυσική Υψηλών Ενεργειών και η Κοσμολογία. Στόχος των ερευνών του αποτελεί η δημιουργία μιας ενοποιημένης θεωρίας όλων των δυνάμεων στη Φύση, η θεωρία του Παντός, όπου θα δίνεται μία επιστημονική ερμηνεία του Σύμπαντος, από το πώς εμφανίστηκε, πώς εξελίχθηκε και πώς έχει τη σημερινή μορφολογία του.

Έχει συγγράψει πάνω από 600 πρωτότυπες εργασίες, όλες δημοσιευμένες σε περιοδικά με κριτές και υψηλό impact factor, συμπεριλαμβανομένων 13 βιβλίων. Έχει περισσότερες από 35.500 αναφορές και τον Νοέμβριο 2001 και τον Σεπτέμβριο 2004, ανεδείχθη 4ος στην κατάταξη των πιο αναφερόμενων Θεωρητικών Φυσικών όλων των εποχών, που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Stanford. Από το 1988 είναι εταίρος (fellow) της American Physical Society και από το 1992 μέλος της Italian Physical Society.

Το 1996, του απενεμήθη ο Ταξιάρχης του τάγματος της τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας, ενώ τον Μάιο του 2005, έτους αφιερωμένου στον Einstein τιμώντας τα 100 χρόνια της Θεωρίας της Σχετικότητας, απέσπασε για δεύτερη φορά (πρώτη φορά το 1999) το βραβείο του Ιδρύματος Ερευνών της Βαρύτητας, που εδρεύει στη Μασαχουσέτη των Η.Π.Α..

Τον Οκτώβριο του 2006 τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Ωνάση, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2009 τιμήθηκε από την Ιταλική Εταιρεία Φυσικής (SIF) με το βραβείο Enrico Fermi. Από τον Ιανουάριο του 2005 είναι εθνικός εκπρόσωπος στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών Ευρώπης (CERN), ενώ υπήρξε πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (Ε.Σ.Ε.Τ.) από το 2005 έως το 2009 και εθνικός εκπρόσωπος στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (E.S.A.) από το 2005 έως το 2006.