Καλό κατευόδιο, Αντώνη

Καλό κατευόδιο, Αντώνη

Του Mανωλη Γλεζου

Η είδηση του θανάτου σου με βρήκε καθ’ οδόν προς τη Γυάρο. Προσκύνημα στον τόπο μαρτυρίου της πίστης των ανθρώπων. Σ’ ένα ταξίδι μνήμης και πώς να διασωθεί από τη διάβρωση της φύσης και της λήθης.

Παρ’ όλο που περίμενα αυτή την αδυσώπητη στιγμή, γιατί στην τελευταία μας συνάντηση, στις 21 Απριλίου 2010, όχι μόνο τα σήματα του θανάτου ήσαν φανερά στου προσώπου σου την ειδή και στης φωνής σου τη χροιά, αλλά μου το ’πες κιόλας: «Σβήνω, Μανώλη», έμεινα. Κεχηνώς και ενεός.

Το φοβερό το πέρασμα, από τα σύνορα της ζωής στην αζωία, αν και το έχω παρακολουθήσει σε όλες του τις μορφές, μ’ αφήνει άφωνο. Δεν φιλιώνω μαζί του.

Πρωτογνωριστήκαμε πριν από μισόν αιώνα, τον Ιούλιο του 1959, στις φυλακές Αβέρωφ, ως συγκατηγορούμενοι στην ίδια υπόθεση κατασκοπείας. Την είχαν σκηνοθετήσει οι διωκτικές αρχές για να κατηγορήσουν το λαϊκό κίνημα στο πρόσωπο της ΕΔΑ.

Στις 9 Ιουλίου άρχισε η δίκη μας και τελείωσε στις 22 του ίδιου μήνα το 1959. Καταδικαστήκαμε όλοι ως κατάσκοποι ή ως συνεργάτες κατασκόπων, για παράβαση του Ν. 375.

Δεν είχαμε καμιάν οργανωτική σχέση μεταξύ μας, όπως και με τους άλλους συγκατηγορουμένους. Ιδεολογικά, μόνον, ανήκαμε στον ίδιο χώρο. Ημαστε κομμουνιστές όλοι. Πολιτικά, επίσης, δεν ταυτιζόμασταν. Εσύ και όλοι οι άλλοι δουλεύατε στους μυστικούς μηχανισμούς. Αντίθετα, πίστευα και δούλευα στην ΕΔΑ. Παρά τις επιμέρους αντιθέσεις μας, γίναμε φίλοι. Εκτίμησα το οξύ πολιτικό σου κριτήριο και την πολυμάθειά σου στην ελληνική γραμματολογία.

Ξαναβρεθήκαμε μαζί, κρατούμενοι της Χούντας, από το 1967 ώς το 1971. (Για δες σύμπτωση: Η τελευταία μας συνάντηση ήταν 21 Απριλίου, εφέτος, κι η είδηση του θανάτου σου με βρήκε να πηγαίνω στη Γυάρο.) Στο στρατόπεδο της Λέρου βοήθησες με όλες σου τις δυνάμεις στον αγώνα για την αυτομόρφωση των συγκρατουμένων μας. Δάσκαλος στα μαθήματα Δημοτικού και Γυμνασίου. Συμμετοχή στις σχολές Δημοσιογραφίας, Γλωσσολογίας, Ξένων Γλωσσών, Γεωλογίας. Προς το τέλος μάλιστα έγινες και μάγειρας για την παρασκευή του συσσιτίου μας.

Οταν έγινε η διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, βρεθήκαμε στον ίδιο πολιτικό χώρο. Ούτε με τους Δωδεκατικούς ούτε με τους οπαδούς του Κλιμακίου. Εμείς ανένταχτοι, ανεξάρτητοι.

Στις ατέλειωτες σκληρές συζητήσεις, όπου στο τέλος αυτό που ζύγιαζε ήταν το ήθος, απέδειξες με τη στάση σου, με το πείσμα της δικής σου προσμονής στην εξέλιξη των γεγονότων, ότι και η άλλη άποψη αναζητά το δίκιο της. Ας της δώσουμε την ευκαιρία να βλαστήσει, ν’ ανθίσει και, αν τα καταφέρει, ας καρπίσει.

Στο εργαστήρι, πάντοτε, της έρευνας, αναζητούσες την αλήθεια σε όλα τα κρησφύγετα του κατατρεγμού και του πόνου.

Στον δρόμο της ιχνηλασίας για το δίκιο, γεννιούνται οι ιχνηλάτες που αναζητούν τα φύτρα κάτω από τις πέτρες των λιθοβολιστών.

Οταν αποφυλακιστήκαμε, κατάφερες και βρήκες δουλειά ως διορθωτής σε λεξικά και βιβλία.

Επειδή δεν μπορούσα να πετύχω κάτι παρόμοιο, έπαιρνες παραπάνω δοκίμια κι έκανα τις διορθώσεις.

Στις δύσκολες ώρες, στην αγρύπνια της ανέχειας, ανασταίνεται και στεριώνει η φιλία.

Παιχνίδι των συμπτώσεων, ειρωνεία της Ιστορίας; Η τελευταία διάσταση απόψεών μας ήρθε στη δημοσιότητα. Καμιά άλλη προηγούμενη. Με ήλεγχες δημόσια. Πριν όμως δώσω στη δημοσιότητα την απάντησή μου, τηλεφωνηθήκαμε κι επέμενες να τη δημοσιεύσω.

Πάντοτε στο ίδιο χαράκωμα, στη μάχη της αλήθειας, στον αγώνα για το δίκαιο, βρεθήκαμε αντιμέτωποι σε ένα θέμα που δεν το θέλαμε κι οι δύο: Την όποια εκμετάλλευση της προσφοράς μας από οποιονδήποτε.

Ξαναδιαβάζω το δημόσιο γράμμα σου σ’ εμένα και σ’ ευχαριστώ για την αγάπη σου.

Καλό κατευόδιο, Αντώνη, στον αγώνα της μνημοσύνης.

Μανώλης, 14 Μαΐου 2010