Πώς φθάσαμε στο σχέδιο διάσωσης

Πώς φθάσαμε στο σχέδιο διάσωσης

Το χρονικό των κρίσιμων 72 ωρών, όταν ο κύβος ερρίφθη και αποφασίσθηκε η ενεργοποίηση του μηχανισμού σωτηρίας της χώρας

Του Γιωργου Mαντελα

Στην Αθήνα εμφανίσθηκαν πριν από περίπου δέκα μέρες. Με τις samsonite ανά χείρας άρχισαν να βλέπουν κόσμο - όχι όποιον κι όποιον αλλά κυβερνητικούς και υπηρεσιακούς παράγοντες, που τους δέχονταν στα γραφεία τους, με σκοπό «να τους ενημερώσουν». Γιατί; Για την πρόθεσή τους να «διευκολύνουν» τη χώρα, στο πλαίσιο της επικείμενης... αναδιάρθρωσης του χρέους. Δηλαδή, πουλούσαν «καρφιά για φέρετρα». Τα συγκεκριμένα «γκρίζα κουστούμια» ήταν στελέχη σχεδόν όλων ανεξαιρέτως των μεγάλων οίκων του εξωτερικού, που, όπως αποδεικνύεται, στην πράξη, πουλάνε τα πάντα. Από αναδοχές και σχέδια διάσωσης, έως πακέτα αναδιάρθρωσης. Με καλύτερους όρους, χαμηλότερο επιτόκιο και μεγαλύτερο διάστημα αποπληρωμής, αλλά πάντα με την ανάλογη προμήθεια. Στην αρχή, ελάχιστοι ήταν εκείνοι που τους έβαζαν στο γραφείο τους και τους έδειχναν την καρέκλα για να καθήσουν. Ειδικά την περασμένη εβδομάδα, σχεδόν κανένας.

Από την περασμένη Δευτέρα, όμως, λίγο το κλίμα των ημερών, κάτι τα δημοσιεύματα του ξένου Τύπου (σ. σ. είναι χαρακτηριστικό ότι σε συγκεκριμένη οικονομική εφημερίδα υπήρχε αναφορά στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους σε διάσπαρτα ρεπορτάζ), το κλίμα που άρχισε να διαμορφώνεται ήταν σαφές: «Μάλλον πάμε οριστικά για αναθεώρηση». Και μέσα σε αυτή την «ωραία ατμόσφαιρα», ξημέρωσε η μαύρη Τρίτη. Το Χρηματιστήριο Αθηνών ξεκίνησε τη διαπραγμάτευσή του με έντονα πτωτικές τάσεις και ασυνήθιστα μεγάλο τζίρο για τα δεδομένα και την εποχή. Παρ' όλα αυτά, λίγοι έδωσαν σημασία. Από κάποια στιγμή κι έπειτα, όμως, η πτώση του Γενικού Δείκτη άρχισε να θυμίζει ασανσέρ χωρίς φρένα και κάπου εκεί άρχισαν τα πρώτα τηλέφωνα: «Κάτι συμβαίνει με τις τράπεζες». Αλλά τι ακριβώς;

«Τίποτα ιδιαίτερο, τα συνηθισμένα», απαντούσαν οι ανυποψίαστοι. Οι υποψιασμένοι, όμως, άρχισαν να κοιτάνε προς την πλευρά των ομολόγων. Και όλοι μαζί φοβόταν ότι «η αγορά προεξοφλεί αναδιάρθρωση». Λίγη ώρα μετά, θα έσκαγε η ανακοίνωση της τριπλής υποβάθμισης των ελληνικών ομολόγων στην κατηγορία των «σκουπιδιών» και το κάδρο θα γέμιζε. Οπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, στο διάστημα που μεσολάβησε έως τα δελτία ειδήσεων των 8, τη σκυτάλη πήραν τα σενάρια και οι φήμες. Που από κάποια στιγμή και μετά άρχισαν να φουσκώνουν τόσο, που όλοι φοβόταν το «μπαμ» της επόμενης μέρας, μπροστά στα τραπεζικά γκισέ. Οι πληροφορίες λένε ότι από πολλές πλευρές -τραπεζικές κι όχι μόνο- σχεδόν απαιτήθηκε μια εμφάνιση του υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου, για να ηρεμήσει τα πνεύματα και να χαμηλώσει τους τόνους.

Αρχικά, λέγεται ότι από το υπουργείο Οικονομικών εκφράσθηκαν αντιρρήσεις γι' αυτή την παρουσίαση. Τελικώς, όμως, εκάμφθησαν. Και ο επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου, μέσω του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του Mega, διαβεβαίωσε ότι «οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες, μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ, είναι απολύτως εγγυημένες από το κράτος». Κατά συνέπεια, ισχύει ο σχετικός νόμος που είχε ψηφισθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, με τη συγκατάθεση και της σημερινής. Το άγχος και η αγωνία, όμως, για το τι θα ξημέρωνε την επομένη μέρα, στα τραπεζικά καταστήματα, παρέμενε αμείωτο.

Τελικώς, η Τετάρτη κύλησε ομαλά, σε αυτό το επίπεδο, αλλά υπερδραστήρια στο μέτωπο των spreads και της αγοράς των ομολόγων, όπου για πρώτη φορά προσεγγίσθηκε το απίστευτο όριο των 1.000 μονάδων βάσης (σ. σ. την επομένη έσπασε κιόλας). «Συνηθισμένα πράγματα» θα μπορούσε να πει κάποιος. Με μια διαφορά: αυτή τη φορά, έσπαγε ταυτόχρονα και το όριο των 200 μονάδων βάσης για το 10ετές ομόλογο της Πορτογαλίας, το οποίο όδευε ολοταχώς προς τις 250 μονάδες, παραπέμποντας στις μέρες Δεκεμβρίου, που έζησε η Ελλάδα. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ράλι και στην Αθήνα, άλλωστε. Με το βλέμμα στραμμένο στα μόνιτορ και τις αναλύσεις για ενεργοποίηση του φαινομένου ντόμινο σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο, οι κ. Ντομινίκ Στρος-Καν και Ζαν Κλοντ Τρισέ, επικεφαλής του ΔΝΤ και της ΕΚΤ αντίστοιχα, άρχισαν να φτιάχνουν τις βαλίτσες τους για το Βερολίνο. Αποστολή τους; Να πείσουν την Μπούντεσταγκ ότι «τα αστεία τελείωσαν», αλλά για τα καλά, αυτή τη φορά. Τετάρτη βράδυ ήταν εκεί. Πέμπτη πρωί ξεκίνησαν τον κύκλο ενημερώσεων των Γερμανών πολιτικών αρχηγών, την ώρα που στη Μαδρίτη, η κυβέρνηση καθησύχαζε την κοινή γνώμη, μετά την υποβάθμιση και της «δικής τους» οικονομίας, ενώ στη Λισσαβώνα συναντώνταν εσπευσμένα ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, προκειμένου να βρεθεί ένας κοινός τόπος και να ανακοινώσουν από μόνοι τους μέτρα λιτότητας, πριν τους τα ανακοινώσει το... ΔΝΤ. Πριν γίνουν, δηλαδή, Ελλάδα.

Πίσω στο Βερολίνο, όπου τα ανησυχητικά νέα άρχισαν να φτάνουν σχεδόν από όλες τις «άκρες» της Ευρωζώνης (τα spreads άρχιζαν να ξεφεύγουν και στην Ιρλανδία, αλλά και στην Ιταλία), η γερμανική... αντίσταση άρχισε να σπάει. Βγαίνοντας από τις συσκέψεις, βουλευτές, πολιτικά στελέχη και αρχηγοί, άρχισαν να διαδίδουν τα ευχάριστα νέα: «Η Γερμανία θα συμμετάσχει στον μηχανισμό διάσωσης της Ελλάδας. Το τελικό πακέτο θα είναι 100 με 120 δισ. ευρώ»...

4 οικονομολόγοι για την κρίση

«Η επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι το σημερινό δημοσιονομικό και παραγωγικό πρόβλημα της χώρας δεν οφείλεται στο επίπεδο μισθών και συντάξεων» αναφέρουν σε κοινή διακήρυξή τους οι οικονομολόγοι κ. Γ. Δραγασάκης, Κ. Βεργόπουλος, Πέτρος Λινάρδος Ρυλμόν και Σ. Ρομπόλης. «Θεωρούμε ότι οφείλεται κατά κύριο και αποκλειστικό λόγο στη δανειακή μεγέθυνση της δημόσιας και ιδιωτικής κατανάλωσης, στις υπερτιμολογήσεις των κρατικών προμηθειών, στις φοροαπαλλαγές προς τις επιχειρήσεις που στέρησαν από έσοδα τον Κρατικό Προϋπολογισμό, στην ανισοκατανομή του εισοδήματος, στην απελευθέρωση της φοροδιαφυγής και στην κατάρρευση του μηχανισμού ελέγχου είσπραξης των εσόδων του κράτους, στην εισφοροδιαφυγή, την ευέλικτη, την αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία και στη συρρίκνωση του τεχνολογικού και καινοτομικού δυναμικού της χώρας».